Bron
Taleb, N.N. (2007) The Black Swan: The Impact of the Highly Improbable
Links
Antifragiel
Meer informatie
Zwarte zwanen
Taleb is rijk en beroemd geworden met zijn tegendraadse visie op risico’s, onzekerheid en onvoorspelbaarheid. Hij is daardoor één van de beleggers die floreren in crisistijd (Chaos Kings, 2023).
In Parijs bestudeerde Taleb de wiskundige grondslag van waarschijnlijkheid en toeval en paste het toe op de beursvloer. Black Monday in 1987, de eerste beurskrach na de Tweede Wereldoorlog, leverde hem de eerste tientallen miljoenen op waardoor hij zich van niets en niemand nog iets hoefde aan te trekken. Ook de financiële crisis in Azië in 1997 en het barsten van de dotcombubbel in 2000 pakten gunstig voor hem uit.
De stress op de beursvloer veroorzaakte gezondheidsproblemen, waardoor hij zich stortte op het schrijverschap. Hij had ervaren dat financiële markten zo groot en complex zijn geworden dat ze onstabiel zijn en dus gevoelig voor crashes. Wanneer exact is onmogelijk te voorspellen, toeval is nooit te controleren, maar erop voorbereiden kan wel.
In Misleid door toeval in 2001 heeft Taleb een boodschap voor beleggers: hecht niet te veel waarde aan economische modellen, statistieken of successen uit het verleden. Hij blijft aantonen dat je met toeval bakken geld kan verdienen.
De Zwarte zwaan
In 2007 komt zijn bestseller The Black Swan: The Impact of the Highly Improbable” uit. Hij verkettert daarin bankiers en economen die nog immer het idee omarmen dat de toekomst controleerbaar is dankzij risicomanagementsystemen en wiskundige modellen. Volgens Taleb werken die systemen en modellen niet. Ze zijn volstrekt zinloos en geven niet meer dan een vals gevoel van veiligheid.
Hij betoogt dat het financiële systeem ziek is en op instorten staat. Bankiers zijn volgens hem alleen maar bezig met het verbergen van risico’s. Amper een jaar later barst de kredietcrisis los waarin rommelhypotheken grote boosdoeners blijken.
Het beeld van ‘Zwarte zwanen’ werd al door Romeinse filosofen gebruikt om iets te beschrijven dat onmogelijk of onbestaand is. Zwanen zijn immers altijd wit….
Totdat de Nederlandse ontdekkingsreiziger Willem de Vlamingh in 1697 in Australië voor het eerst zwarte zwanen ziet.
Voor Taleb illustreert dit verhaal de ‘ernstige beperking van ons leren uit waarnemingen of ervaringen en de kwetsbaarheid van onze kennis’. ‘Eén enkele waarneming kan een algemene verklaring ontkrachten.’
Taleb geeft een nieuwe betekenis aan het begrip: zwarte zwanen zijn gebeurtenissen die ver buiten alle normale verwachtingen vallen. Ze hebben extreme impact en lijken alleen achteraf te verklaren. Het zijn dus zeldzame gebeurtenissen die als complete verrassing komen, en die de wereld doen veranderen.
Goede voorbeelden van zwarte zwanen zijn de val van de Berlijnse muur; de opkomst van het internet; de terroristische aanslagen van 9/11 en de Brexit.
Andere disruptieve veranderingen zijn weer geen zwarte zwanen. De huidige klimaatverandering is al tientallen jaren geleden voorspeld, en ook de coronapandemie niet, want het risico op pandemieën is al jaren bekend.
De crux is dat zwarte zwanen niet te voorspellen zijn op basis van het verleden, statistieken of theoretische modellen. ‘Een wereld die gebaseerd is op voorspellingen van experts is blind voor zwarte zwanen.’
Zwarte zwanen verschijnen dus onvoorspelbaar en onverwacht. Veel mensen hebben echter de neiging om de mogelijkheid van het onbekende te negeren, en zich te beperken tot wat ze al kennen. Dat maakt ons denken vatbaar voor het missen van zwarte zwanen. En als extreme gebeurtenissen zich toch plots voordoen dan ‘verzinnen mensen verhalen om zichzelf ervan te overtuigen dat ze het zagen aankomen.’
Taleb wijst op de menselijke neiging om onzekerheid te negeren of te willen minimaliseren door bijvoorbeeld modellen te hanteren die de wereld als voorspelbaar en beheersbaar voorstellen. Het is effectiever te erkennen dat de toekomst onvoorspelbaar is.