Bronnen
- Lencioni, Patrick (2002) The Five Dysfunctions of A Team. Jossey-Bass.
- Marrewijk, Marcel van (2014) Organisatieontwikkeling, bouwstenen voor succesvol organiseren. Boom
Links
Meer informatie
Effectieve teams obv de Cubrix
Amerikaans auteur en consultant, Patrick Lencioni publiceerde in 2002 “The Five Dysfunctions of a Team” en daarin presenteerde hij diens piramidemodel voor high performing teams. Het model komt in grote lijnen overeen met het gedachtegoed van de Cubrix, maar met name op de bovenste lagen zijn er verschillen. Dit zette van Marrewijk aan om een Cubrixvariant van de piramide te maken. Ze representeren de randvoorwaarden – noem het succesfactoren – van effectieve, high performing teams.
Lencioni inventariseerde vijf disfunctionele eigenschappen, die ook in deze variant overeind blijven.
#1 Gebrek aan Vertrouwen
Het ontbreken van openheid en kwetsbaarheid in het team leidt tot een gebrek aan onderling vertrouwen. Ze versterken de kans op de volgende disfunctionele eigenschappen.
#2 Angst voor Confrontatie
Het effect van onvoldoende vertrouwen is dat teamleden zich niet durven uitspreken tijdens bijeenkomsten, maar wel op de wandelgang of bij de koffieautomaat klagen over het werk of elkaar. Er is een angst voor conflicten die resulteert in oppervlakkige discussies, het laten liggen van essentiële kwesties en desinteresse.
#3. Gebrek aan betrokkenheid
Het ontbreken van de bereidheid en het vermogen om afspraken glashelder te maken en te werken vanuit complete instemming. Onduidelijkheid of vaagheid is de grootste bedreiging voor commitment.
#4. Afschuiven van verantwoordelijkheid
Als mensen geen verantwoordelijkheid nemer voor het commitment die zijzelf zijn aangegaan ontstaat een cultuur waarin middelmatigheid heerst, en waarin teamleden elkaar niet aanspreken op schadelijk gedrag en matige prestaties.
#5. Te weinig aandacht voor resultaten
Als ego’s en eigengereidheid prevaleerden boven het teambelang, dan stagneert het team en laat het zich makkelijk afleiden.
De vraag is nu: hoe voorkom je deze valkuilen en bouw je aan effectieve teams. SDO hanteert de logica van Cubrix Veranderkunde, die onder meer is afgeleid van Spiral Dynamics Integral. De ontwikkeling van waardesystemen en daaraan gerelateerde werkwijzen – als reactie op complexer worden uitdagingen – zijn inclusief: de oudste, meest basale systemen moeten vitaal blijven om het functioneren van volgende systemen (lees: lagen in de piramide) optimaal te borgen.
- Veiligheid en vertrouwen
Het gezond functioneren van het ‘paarse’ waardensysteem is een absolute voorwaarde voor het presteren van teams. ‘Clans’ ervaren een hoge mate van onderling vertrouwen, durven zich kwetsbaar op te stellen. Teamleden weten wat er leeft bij elkaar, vragen elkaar makkelijk om hulp, geven desgevraagd feedback en zijn in staat om zo met en van elkaar te leren.
2. Daadkracht en energie
Op een goede paarse basis wordt de energie van het rode waardesysteem constructief aangewend. Er is daadkracht die doelgericht wordt ingezet. Er is moed en enthousiasme en teamleden nemen elkaar mee, jutten elkaar op en zijn niet bang zich persoonlijk te doen gelden. Conflicten ontaarden niet in persoonlijke vetes en blijven functioneel gericht op het gemeenschappelijke doel.
3. Helderheid en structuur
De basis is op orde, de standaarden zijn bekend, de afspraken zijn duidelijk geformuleerd, mandaten en verantwoordelijkheden zijn gespecificeerd en de richting en prioriteiten zijn voor iedereen duidelijk en bekend.
4. Vakmanschap en eigenaarschap
De betrokkenheid en bekwaamheid van alle leden is geborgd: er is ruimte voor initiatief en experimenten; inspraak wordt op prijs gesteld, prestaties gezien en gewaardeerd; inzet, kunde en bekwaamheid worden gehonoreerd.
5. Afstemming en verbinding
Het zijn niet de slimste teams die winnen, maar de teams die het beste kunnen samenwerken en gedisciplineerd zijn in de uitvoering. Presteren in een complexe omgeving vergt veel (horizontale) communicatie waardoor processen effectiever op elkaar worden afgestemd waardoor een organisatie als geheel beter presteert. Dit vraagt om diverse menselijke eigenschappen zoals empathie en zingeving. De kwaliteit van de relaties verbetert en er ontstaat meer toewijding en betrokkenheid om als collectief optimaal te presteren.